ต้นจำปา
ชื่อวงศ์: MAGNOLIACEAE
ชื่อสามัญ: Champaca
ชื่อพื้นเมือง: จัมปา จำปากอ (มลายู ภาคใต้) จำปาเขา (ตรัง) จำปาทอง (นครศรีธรรมราช) จำปาป่า (สุราษฎร์ธานี) มณฑาดอย
ลักษณะทั่วไป:
ต้น เป็นไม้ยืนต้นลำต้นขนาดกลาง ลำต้นกลมสูงประมาณ 20 ฟุตมีสีน้ำตาลปนขาวเล็กน้อย กิ่งเปราะ เรือนยอดเป็นพุ่มโปร่ง ยอดอ่อนมีหูใบหุ้ม ลำต้นและกิ่งมีเส้นควั่นเป็นรอย และมีตุ่มเล็กๆ
ใบ ใบสีเขียวใหญ่เป็นมัน เดี่ยว เรียงเวียนสลับ แผ่นใบรูปรีแกมขอบขนาน ถึงรูปใบหอก กว้าง 4–10 ซม. ยาว 5–20 ซม. ปลายใบแหลม ใบกว้างประมาณ 5 นิ้ว ยาวประมาณ 10 นิ้ว โคนใบกลม มน หรือสอบ เส้นแขนงใบ 16–20 คู่ ก้านใบยาว 2–4 ซม. ใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ท้องใบมีขนอ่อนด้านล่าง
ดอก ดอกเป็นดอกเดียว มีขนาดใหญ่กว่าดอกจำปี มีสีเหลืองอมส้ม ออกตามง่ามใบ กลีบดอกยาว มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกรวมกัน 12–15 กลีบ กลีบด้านนอกรูปหอกกลับ ยาว 4–4.5 ซม. กว้าง 1–1.5 ซม. ปลายเรียวแหลม กลีบดอกชั้นในสั้นและแคบกว่าชั้นนอก เกสรเพศผู้มีจำนวนมากมีขนาดใหญ่กว่าดอกจำปี มีสีเหลืองอมส้ม รังไข่รวมกันเป็นแท่งสีเขียวอ่อน ยอดแหลมคล้ายฝักข้าวโพดเล็กๆ ก้านดอกยาว 1–2 ซม. เวลาบานกลีบใหญ่โค้งงอเข้าภายในดอก ไม่บานกระจายแบบดอกจำปี
ฝัก/ผล รูปรี หรือรูปไข่ เปลือกแข็ง ขนาดยาว 1–2 ซม. ออกเป็นกลุ่ม เปลือกผลมีจุดสีขาวขรุขระโดยรอบ ผลแก่สีน้ำตาล แตกด้านข้าง
เมล็ด เมล็ดสีดำ ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5 ซม. เยื่อหุ้มเมล็ดสีแดงส้ม
ฤดูกาลออกดอก: ออกดอกเกือบตลอดปี
การดูแลรักษา: เป็นไม้กลางแจ้ง ต้องการน้ำปานกลาง ควรเป็นดินร่วน โปร่ง อุดมสมบูรณ์
การขยายพันธุ์: ตอนกิ่ง
ส่วนที่มีกลิ่นหอม: ดอกหอมมาก
การใช้ประโยชน์:
- ไม้ประดับ
- ดอก แต่งกลิ่นเครื่องสำอาง ใช้ร้อยมาลัย
- สมุนไพร
- เนื้อไม้ใช้ก่อสร้างบ้านเรือน และเครื่องใช้ต่างๆ
ถิ่นกำเนิด: จีน อินเดีย ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย
แหล่งที่พบ: ในป่าดิบ ทั่วทุกภาคของประเทศ
สรรพคุณทางยา:
- เปลือกต้น ฝาดสมาน แก้ไข เป็นยาถ่าย
- รากแห้งและเปลือกหุ้มราก ผสมกับนมสำหรับบ่มฝี
- ดอก ขับลม ขับปัสสาวะใช้แก้วิงเวียน อ่อนเพลีย หน้ามืดตาลาย โรคเรื้อน
- ใบ แก้โรคประสาท แก้ป่วง
- เนื้อไม้ บำรุงประจำเดือนสตรี
- ผล บำรุงธาตุ แก้คลื่นเหียน แก้ไข้ ขับปัสสาวะ แก้แผลที่เท้าและเท้าแตก
- เมล็ด บำรุงธาตุ แก้คลื่นเหียนอาเจียน ขับปัสสาวะ แก้แผลที่เท้าและเท้าแตก
- ยาง แก้ริดสีดวง
*เป็นไม้หวงห้ามประเภทธรรมดา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น